W Runowie Krajeńskim

Dnia 27 kwietnia 2018 r. odbyła się wycieczka do Runowa Krajeńskiego, poznaliśmy historię najstarszego kościoła w naszej okolicy.
Nazwa „Runowo” pochodzi od kmiecia – Runa. Miejscowość położona jest w rejonie malowniczej Krajny, której stolicą jest Nakło n. Notecią. Runowo jako miejscowość wspominane jest już w 1325 r. Wieś należała do zakonu cystersów, którzy rezydowali w Byszewie. W XV w. była własnością Dźwierszeńskich (z sąsiedniego Dźwierszna), a od roku 1567 przeszła w ręce Orzelskich.

Parafia pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej istniała od XVI stulecia – niestety, nie zachowały się bliższe informacje świadczące o samym momencie jej założenia. W roku 1606 na miejscu starego – jeszcze drewnianego kościoła Jan Orzelski zbudował  świątynię reprezentującą styl renesansowy.  W jego podziemiach znajduje się XVII-wieczny grobowiec Orzelskich. Miejscowi właściciele wybudowali także pośród parkowej zieleni pałac datowany na rok 1595. Zabytkowy kompleks został zniszczony w 1945 r. W połowie XVII w. córka Orzelskich, Izabela, wyszła za mąż za Zygmunta Działyńskiego. Na skutek tego mariażu Runowo przeszło na własność rodu Działyńskich.  U schyłku XIX w. parafia liczyła 750 osób. W ciągu roku wspólnota przeżywała aż 21 odpustów. Kościół w Runowie został wpisany do rejestru zabytków. Powstał w czasie kiedy zaczęto dopiero stawiać budowle w stylu renesansowym – można więc nazwać go dziełem swojej epoki. W Polsce świątyń w tym stylu zachowało się do dziś niewiele. W kościele na szczególną  uwagę zasługują: stalle i konfesjonał w stylu późnego niemieckiego renesansu, odrzwia zakrystii, kominki w zakrystii i galerii zdobione w kamieniu, chrzcielnica umocowana na kamiennej podstawie (wykonana z brązowego marmuru, z miedzianą kopułą) czy kropielnica stojąca przy bocznym wejściu z umieszczonymi na niej herbami Orzelskich. Portrety i tablice znajdujące się w kościele przedstawiają Jana Orzelskiego i jego żonę Elżbietę. Na wieży umieszczone są cztery dzwony pochodzące z XVII, XVIII i początku XIXw.

Drugim zabytkiem, który zwiedzaliśmy były ruiny zamku w Runowie Krajeńskim.
Na przełomie XVI i XVII wieku Jan Orzelski, kasztelan rogoziński i starosta kościański, zbudował dwór renesansowy w miejscu wcześniejszego obiektu drewnianego. W tym samym czasie został założony park. W połowie XVII wieku córka Orzelskich, Izabela, wyszła za mąż za podkomorzego dobrzyńskiego Zygmunta Działyńskiego i odtąd Runowo należało do Działyńskich. W XIX wieku Runowo było własnością niemieckiej rodziny von Bethmann-Hollweg, która około 1860 roku przebudowała pałac w stylu neorenesansowym. W czasie II wojny światowej rezydował w tym obiekcie Hermann Göring, a jeden raz odnotowano wizytę Adolfa Hitlera. Pałac, zniszczony w 1945 roku, w następnych latach popadał w ruinę. Od 1997 roku ruina wraz z oficynami i parkiem znalazła się w rękach prywatnych. Nowy właściciel w oficynach urządził luksusowy hotel z restauracją.

Organizatorem wycieczki była pani Danuta Gruszczyńska.